Luật lệ sống còn trong Trading

by **Admin** Mon Jan 10, 2011 4:39 pm

Trader Rule # 1 Plan Your
Trades; Trade Your Plan Lập kế hoạch trade

Nghiên cứu cho thật kỹ, rồi hãy trade. Đừng trade xong rồi mới nghiên cứu. Đây
là một lỗi rất thông thường cho những người mới học trade. Đối với họ, cái hào
hứng khi nhập cuộc chơi quyến rủ nhiều hơn là ngồi ngoài, dò xét, học hỏi về
thị trường. Tâm lý của người trong cuộc là ai cũng muốn thắng, hay là ai cũng
nghĩ đến mình sẽ thắng. Nhưng ít ai lại chịu suy nghĩ làm sao thắng. Trading
trong các markets như currency, futures, options là a zero-sum game. Zero-sum
game có nghĩa là phải có trong cuộc chơi này tổng số tiền của thị trường không
thay đổi (zero sum). Nhưng sẽ có người thua và người thắng. Tiền của người thua
đến từ túi người thắng, chứ không phải đến từ thị trường.

Trader Rule Cutloss # 2 ?:confused:tự thêm vào!!!
John Murphy dạy rằng không nên châm tiền vào (meeting a margin call), hay nói
theo tiếng lóng của traders là THROWING MONEY AFTER BAD STOCKS. Lập luận này có
nghĩa là anh đã sai khi anh mua cái stock đó rồi (stock rớt = anh sai). Nếu anh
đã sai thì tại sao anh còn muốn sai thêm nữa? Đó là chủ ý của câu nói: Don't
throw good money after bad stocks. Ý nghĩa của câu này cũng như cutting loss
thôi. Trong trường hợp này anh không bán, nhưng broker bán dùm anh. Nhà bank
chỉ cho anh mượn tiền, chứ không có đầu tư hay trade chung với anh. Thành ra,
khi stock anh mà rớt thì chuyện đầu tiên nhà bank muốn làm là bảo vệ vốn họ đã
bỏ ra. Khi họ thấy vốn anh mỏng dần vì stock rớt là họ kêu anh bỏ thêm vào.

Dần dần các anh thấy rằng cutloss là một hành động tối cần thiết để giữ vốn, và
cũng là một việc làm CỰC KỲ khó khăn của một người traders. Người ta không ai
thích cut loss cả. Họ nuôi mải hy vọng. Thậm chí khi nói đến cutting loss là
người quạu liền. Nhưng đó là bề trái của trading. Không học cutting loss thì
ĐỪNG NÊN TRADE. Thói thường của đời là thấy stocks xuống thì mong cho nó lên.
Cutting loss thì sợ mất nó. Hôm nay stock rớt xuống còn bao nhiêu đó. Cutting
loss ngay bây giờ thì anh biết chắc chắn là anh còn bấy nhiêu đấy. Anh bình an
trong nhức buốt của cái thua. Nhưng điều anh còn là mạng sống. Cuộc chơi vẫn
còn đối với anh. Không cut loss ngồi đó liếm hoài vết thương. Mỗi khi stock rớt
xuống thêm thì vốn càng teo lại hơn nữa. Thói đời thường là lúc cần cut ngay
thì người ta chần chừ. Nhưng đến lúc quá mệt mỏi vì áp lực tâm lý hay đến lúc
cạn kiệt thì họ mới cut. Lúc đó lại là lúc nên mua, vì đó lại là bottom. Đời nó
có cái quái đản thế đó. Và dường như nó chỉ xảy ra với mình mà thôi !!!.Tâm
trạng này ai cũng có qua hết. Không ít thì nhiều. Chú nào nói chưa có là xạo,
hay chưa nếm đủ hương vị "ngọt ngào" của trading. Bởi thế tại sao
người ta đặt một số % nhất định khi bước vào. Trật là ra không hối tiếc. Làm
một vài lần sẽ quen thôi. Quen rồi, nhớ lại lúc xưa sao mình ngu dể sợ. Cứ ôm
hoài một niềm đau nhức buốt của trading.

Trader Rule # 3 TREND xu hướng

Bài học chính của trading, trong tất cả các market, là đi theo hướng chính của
thị trường đã và đang đi. Đó gọi là TREND. Trend nhiều khi có từng đợt, giống
như đợt sóng. Up trend và down trend. Mỗi một đợt sóng nhiều khi kéo dài thật
lâu, nhưng nhiều khi cũng thật ngắn. Không đợt sóng nào giống nhau. Công việc
chính của bạn trong thị trường là dò các cơn sóng, và đi theo nó. Đơn giản vậy thôi.
Tuy nói ra thì nghe rất đơn giản, nhưng trên thực tế thì không đơn giản tí nào.
Nhưng nếu bạn quyết định chọn nghề này để làm kế sinh nhai thì bạn phải ráng
tìm các đợt sóng của thị trường mà đi theo, nếu bạn muốn sống còn với nó. Điều
thứ nhì mà bạn nên biết là đừng bao giờ cố gắng tìm kiếm hai điểm quan trọng
nhất của thị trường. Đó là hai điểm cao nhất (top) và điểm thấp nhất (bottom).
Từ lúc thị trường tài chánh được trao đổi mua bán đến nay cũng ít gì hơn 100
năm. Trong khoảng thời gian dài hơn một thế kỹ này đã có không biết bao nhiêu
nhân tài bỏ công, bỏ sức ra đi tìm hai cực này. Tất cả đều là vô vọng. Bạn có
thể may mắn kiếm được nó một vài lần trong cuộc đời trading của mình, nhưng
đừng nghĩ là bạn có thể sống trong thị trường bằng cách đi kiếm hai điểm này.
Cho nên bài học thứ 3 trong cuộc chơi, và cũng là bài học để sống còn, là đừng
nên kiếm hai điểm cao nhất và thấp nhất để mua và bán. Top và bottom thường
xuất hiện vào những lúc bạn không ngờ nhất, và chỉ SAU KHI xuất hiện rồi thì
bạn mới biết đó là Top hay Bottom. Thói thường của người là mua thấp bán cao.
Thói thường của thị trường là không mua thấp, và cũng không bán cao. Chỉ cần
mua bán khúc chính giữa thôi. Bạn làm được như thế dài hạn thì cũng đủ giàu
rồi.

Trader Rule # 4 Kỹ Luật & Tự Kỷ

Đây là một điều đúng nhất trong tất cả những điều về trading mà bạn sẽ học
được. Trading quả thật không có gì khó cả nếu chỉ nhìn trên mặt của vấn đề.
Ngược lại, trong chúng ta rất ít ai làm được. Lý do tại vì sao? Câu trả lời này
nằm trong mỗi chúng ta. Trading là một phản ảnh của tính tình người trong cuộc
chơi. Người mới trade thường chỉ chú ý vào việc mua bán, ít khi tự suy xét về
hành động mua bán của mình. Đối với họ việc mua bán sẽ là quyết định của thành
công trong trading. Họ chưa biết đặt câu hỏi ngược lại. Họ chưa biết tự xét
mình, tự đánh dấu hỏi về sự phân tích của mình. Họ còn suy nghĩ một chiều.
Trong quá trình trading, người trader sẽ thu thập rất nhiều kinh nghiệm cá
nhân. Mỗi kinh nghiệm đó là kết quả của một bài học đau thương hay vui mừng.
Kinh nghiệm này dần dà sẽ được lưu trữ trong đầu mỗi người. Dựa vào đấy, người
trader lập ra cho mình một số luật lệ riêng biệt mà chỉ có cá nhân đó mới áp
dụng chính xác được. Đem truyền cái này cho người khác họ sẽ ít thành công hơn.
Những luật lệ này là những luật lệ mà từng cá nhân một phải theo cho thật sát.
Nếu không thì sẽ thua rất mau. Những traders khác như thế nào thì tôi không
biết, riêng cá nhân tôi, tôi có một số luật bất di bất dịch. Và tôi theo nó như
một cái máy. Cái này giúp tôi sống còn trong bao năm tháng của trading. Nhưng
không có gì trong đời là tuyệt đối, nhất là trong trading. Cho nên rất nhiều
khi tôi bỏ mất cơ hội để thắng vì cái trade đó không có đưa ra signals mà tôi
muốn. Những lúc đó, nó đánh một câu hỏi lớn về phương pháp của mình. Tôi có
những hoài nghi về phương thức mình đã chọn. Và cũng rất nhiều lần tôi bỏ nó để
trade theo cái gì mình thích, trade theo cảm tình. Nhưng dần dà thời gian qua,
tôi thấy chỉ có nó là cách thức đem lại cho tôi nhiều thành công nhất. Đọc giả
của website này phần lớn, nếu không nói là hầu hết, đều là những người mới học
trade. Nhiều lắm là vài năm. Ít lắm thì vài tháng. Các bạn đang và sẽ đi trên
con đường tôi đã đi qua. Đó là con đường có khá nhiều chông gai. Trên con đường
này các bạn sẽ gặp những khó khăn y như tôi đã gặp. Nhưng tùy theo khả năng hấp
thụ của từng người trên đoạn đường này sẽ làm bạn thành một người trader giỏi,
một trader trung bình, hay tệ hơn, là một người thua. Một số lớn các bạn đọc
giòng chữ này hôm nay sẽ bỏ cuộc, sẽ chọn một nghề khác. Đường vào Wall St.
thênh thang lắm, nhưng rất ít kẻ đi hết đoạn đường.

Trading Rule # 5: Stop Loss Cắt lỗ

Đừng bao giờ hủy bỏ một stop loss order sau khi bạn đã đặt xong. Thông thường
thì người mới học trade chưa biết xài stop loss. Họ mua xong rồi bỏ đó. Nếu
thấy nó xuống thì lo. Nó lên thì mừng. Nếu nó xuống quá nhiều thì đành chịu
vậy. Giai đoạn thứ nhì là tập đặt stop loss. Nhưng rồi khi thấy stocks xuống
nhiều quá, họ lại dời stop loss xuống một mức thấp hơn hay có thể hủy bỏ stop
loss order luôn. Trading thì không ai muốn thua, nhưng muốn thành công trong
trading thì phải chấp nhận rằng THUA là một điều phải có. Không thể nào tránh
khỏi được. Điều mình có thể làm khi thua là giảm bớt nó đi. Và phương cách giảm
bớt cái thua là stop loss. Và nếu hủy bỏ stop loss thì cái thua sẽ tăng. Một
điều mà các bạn nên nhớ rằng là thị trường nó không biết bạn đang thua. Với một
hướng đi hiện tại mà nó đang đi (lên/xuống) là kết quả của một lối suy nghĩ của
tất cả các người trong cuộc chơi gom lại. Chừng nào họ thay đổi lối suy nghĩ về
thị trường hiện tại thì hướng đi của giá mới thay đổi theo. Bằng không thì nó
vẫn sẽ đi theo hướng đi hiện tại. Bạn hay bất cứ một người nào khác không thể
nào tiên đoán được KHI nào người ta sẽ thay đổi cái nhìn về thị trường, và giá
sẽ thay đổi theo. Vì thế phương pháp tự bảo vệ mình là một stop loss.

Trading Rule # 6: Buy High & Sell Low Mua giá cao, bán giá thấp

Đây là một loại momentum trading rất thịnh hành vào những năm trước 2000 ở Hoa
Kỳ. Châm ngôn này đúng nhiều hơn sai, nhưng không hẳn là hoàn toàn chính xác.
Theo thiển ý của tôi thì hai chữ “buy high” này là thế nào? Buy khi stock hay
currency đang lên cao hơn điểm 52-week high, hay là cao hơn một điểm nào đó?
Theo kinh nghiệm riêng của tôi thì khi buy high bạn phải xác định lại cái trend
của thị trường. Trend càng dài, càng lâu, và đặc biệt nhứt là càng vững. Vững ở
đây có nghĩa là chiều dài của trend (6 tháng, 1 năm chẳng hạn) không có giao
động nhiều. Nó đi một đường tương đối thẳng thì đó là một dấu hiệu tốt và nên
mua cho dù giá có cao hơn lúc trước. Kinh nghiệm cá nhân của tôi trong định
luật này là thị trường oil của gần 2 năm về trước khi oil lên đến 40/barrel.
Lúc ấy 40/barrel là một điều không tưởng được vì chỉ 3 năm trước thôi, nó còn
giá 15-20. Nhưng nếu nhìn cái chiều dài của cái trend thì thấy nó đi một lằn
thẳng. Slop (độ cao) và thời gian dài của trend là tôi yên tâm là nó sẽ đi lên
nữa. Đây chỉ là kinh nghiệm cá nhân. Các bạn phải thực hành mới có được kinh
nghiệm cho cá nhân. Xài kinh nghiệm người khác chỉ là phụ thôi. Trading rất là
personal. Kiểu trade của một người khó mà áp dụng cho người khác được.

Sell Low: Cái này tương đối khó hơn buy high. Lý do là phần đông những ai lọt
vào vị trí này thường là đang lổ. Và bán lổ là một điều ít ai thích làm. Người
ta mong sao cho stock hay đồng tiền mình vừa mua lên lại để họ có cơ hội bán ra
để tránh lổ, hay để giảm cái lổ đi. Tuy nhiên, thị trường rất ít khi làm vừa
lòng người. Lúc mình cần nó “cứu bồ” thì nó thường đi xuống luôn, làm cho mình càng
thêm tuyệt vọng. Trong chúng ta ai có tí kinh nghiệm xương máu trong trò chơi
này đều có cảm giác tuyệt vọng như trên một vài lần trong đời trading. Ngoài
ra, một trong những lý do mà người ta khó bán thấp là để giảm cái thua là vì
người ta luôn “nhìn ngược dòng thời gian” để biện minh cho sự kiện giá cả của
hôm nay. Họ nghĩ rằng giá của hôm nay so với giá của mấy ngày trước quả là
“thấp” lắm rùi. Stocks hay đồng tiền vừa mua sẽ khó xuống thêm nữa. Đâu ai biết
được rằng vài ngày sau đó thì giá sẽ thấp hơn giá bây giờ luôn. Kinh nghiệm này
trong chúng ta ai cũng có, và rất ít người tránh được lúc ban đầu. Selling low
là một nghệ thuật, thường đòi hỏi một kỷ luật nghiêm chỉnh mới có thể thực hành
được. Theo thiển ý của tôi thì nó còn khó hơn là BUY HIGH nhiều lắm.

Trading Rule # 7: Hãy chấp nhận thắng thua
một cách bình thường.

Là một người trader, bạn cũng
như một người lính ra trận. Không thể nào bạn tránh khỏi bị thương. Vấn đề chỉ
là lúc này hay lúc khác thôi. Điểm chính của việc thua lổ trong trading là thái
độ của bạn đối với nó như thế nào. Đừng đặt nặng vấn đề tình cảm vào nó nhiều
quá. Tiền dĩ nhiên là rất quan trọng, nhưng quan trọng hơn là tư cách của bạn
trong việc thắng thua. Người không cho tình cảm chi phối nhiều thường là người
có nhiều cơ hội thắng hơn. Muốn làm được việc này thì chuyện đầu tiên là trade
theo khả năng tài chánh của mình. Vào cuộc chơi đừng vội nghĩ đến mình sẽ
thắng. Mà hãy nghĩ đến hậu quả của cái thua. Tự hỏi mình nếu tôi thua thì sao?
Wall Street không phải là nơi dể kiếm ăn. Cái thua luôn xảy ra nhiều hơn cái
thắng. Nếu không chuẩn bị tinh thần thì khi thắng thua dể làm chao đảo lòng
người

Trading Rule # 8: Thành Bại trong trading không
phải là do khả năng tiên đoán hướng đi của thị trường trong tương lai, mà là do
khả năng thua ít lời nhiều.

Có nhiều người lầm tưởng rằng
thành công trong trading có nghĩa là tiên đoán hướng đi của thị trường. Dĩ
nhiên rằng đó là một điều tiên quyết và đúng nhất. Nhưng thử hỏi mấy ai làm
được hoài. Mai mắn lắm là đúng một hai lần. Chúng ta không vào trò chơi trading
này với cục xí ngầu trong tay để ngày ngày gieo quẻ đoán hướng đi của thị
trường. Ngược lại, chúng ta vào market với mức lổ thấp HƠN mức lời. Đó mới là
chân lý trong trading. Nếu chúng ta có thể thua 5 đồng cho mỗi cái trade, nhưng
gở lại 7 đồng cho cái trade sau đó thì coi như chúng ta đã thắng.Bởi thế sự thành bại của cái trade không quan trọng bằng số
tiền lời của từng cái trade. Bạn có thể thua 9 trong 10 cái trade. Mỗi lần thua
bạn thua 1 đồng, nhưng cái trade cuối cùng bạn lời được 10 đồng. Bạn chọn cái
nào?

Trading Rule # 9

Bạn có bao giờ bị lổ trong
trading chưa? Nếu có, hãy quên nó đi. Ngược lại, bạn có bao giờ lời trong
trading chưa? Nếu có, hãy quên nó còn nhanh hơn nữa.

Traders không có thời giờ ngồi liếm "vết thương
lòng" hay vuốt ve tự ái cá nhân. Nghiệp trade là một nghiệp va cham rất
nhiều. Nếu bạn để nó trong lòng thì không bao giờ khá được. Bạn nên nhớ rằng
tiền vô hay tiền ra là luật tự nhiên của nghề. Công việc chính của bạn là giữ
tiền vô nhiều hơn để tiền chạy ra. Bạn cứ nghĩ rằng ai đó vừa mướn bạn canh
chừng số tiền của họ. Và công việc của bạn chỉ giữ cho số tiền vào nhiều hơn số
tiền ra là được. Đừng buồn khi bị thua, mà cũng đừng mừng khi thắng. Buồn khi
thua sẽ làm bạn khó gở. Vui khi thắng dể làm bạn mua thua. Chân lý của trading
là thế đấy.

Nếu bạn tạm sửa lại cái lối suy nghĩ khi trade, chẳng hạn như đừng xem cái
accounts trước mặt là của bạn. Nó là của ai đó đang mướn bạn trong chừng, trade
cho người ta. Tự nhiên bạn sẽ thấy cẩn thận và trade theo nguyên tắc mình đặt
ra lúc ban đầu. Cái này sẽ giúp bạn thắng nhiều hơn thua.

Cái này không hẳn. Trading nó khác hơn những nghề khác
là chỗ này đây. Người ta gọi đó là ASYMMETRIC. Asymmetric tạm dịch là MÉO,
không đồng đều. Khi anh chấp nhận 2% loss, anh có thể chấp nhận 10% profit. Có
nghĩa là sau khi open a position xong và thua thì anh sẽ cutloss @ 2%. Ngược
lại, khi anh nhảy vào và lời khoảng 2% rồi thì anh không hẳn phải đi ra. Anh có
thể ngồi đến mức mà anh muốn. Ngồi bao lâu để lời thêm bao nhiêu thì tùy. Giai
đoạn này mới là giai đoạn phân biệt giữa người biết trade và người không biết
trade. Tại vì lúc mới nhảy vô (long/short) thì xác xuất thắng thua cũng y như
nhau thôi (50/50). Người biết trade là người thấy rỏ rằng cái trade mình mới
nhảy vô đó đúng là a good trade. Và khi anh thấy a good trade rồi thì anh làm
gì? Anh pound thêm vào nữa. Hành động này giống y như con cá mập sau khi hửi
mùi máu. Con cá mập sau khi đánh hơi được con mồi, cái cắn đầu tiên rất nhẹ,
vừa đủ để phân biệt được đó là con mồi. Sau khi xác định xong là nó tấn công
như vũ bảo. Đó là tại sao người ta thường ví traders như là sharks. Tại vì a
good trader khi thấy được mục tiêu là nó đập vào max luôn trong thời gian cực
ngắn. Đó là tại sao trên chart anh thấy break out/down. Hiểu không? Tôi gọi
phương pháp này là cách đi tiền trong trading. Bởi thế, trên thực tế số % thắng
thua chỉ là 50% thôi, nhưng SỐ TIỀN thắng và thua (winning ratio thì rất cao).
Người biết trade không phải là người biết sửa cái ratio này. Cha nào viết sách
tuyên bố có thể tilt cái ratio này là XẠO. Vì đây là một PROBABILITY không thể
thay đổi được. Tại sao nó không thể thay đổi được? Tại vì trên đời này CHƯA CÓ
NGƯỜI nhìn thấy tương lai một cách chính xác. Vì chưa thấy chính xác cho nên
mỗi lần xuống tay cũng chỉ là 50/50 ăn thua thôi. Nhưng sự kiện phân biệt được
a real trader and a ROOKIE là CÁCH ĐI TIỀN trong trading.

Vì thế, khi bác đi vòng vòng trên Net, muốn đánh giá khả năng thật sự của một
trader ra sao, bác không cần người ta show trade. Tại vì cái trade không nói
được gì. Nó không DEFINE được khả năng người trade. Mà điều bác muốn thấy là lý
luận phân tích cùng với cách thức đi tiền trong cái trade đó. Trong đây bác nào
cũng biết đánh bài hết, đúng không? Các bác cho tôi biết khả năng sống sót
trong một ván bài là khả năng gì? Có phải là cách thức đi tiền không? Bởi thế
khi đi lang thang trên NET, bác rất dể nhận diện một chú rookie trader lắm. Dấu
hiệu của một rookie trader là gì? Xác xuất trade lúc nào cũng gần 100% là
THẮNG!!!

Trading Rule # 10

Thà mất mặt, chứ đừng để mất

tiền.

Traders không có sĩ diện. Tôi
không biết ai phán câu này. Nhưng nó là chân lý đấy. Nhiều người nhảy vào một
cái position, nhận ra rằng đó là sai, nhưng vẫn quyết định ngồi lỳ trong đó cho
đến khi mình thắng. Họ nhất quyết không chấp nhận thua. Họ trọng sĩ diện của
mình hơn túi tiền. Đây là một phản ứng rất bình thường của con người. Muốn
thành công trong thế giới trading này, người traders phải làm ngược lại. Họ
không cần biết sĩ diện, chỉ cần biết là nếu sai là cut loss liền. Sai trong
market là một chuyện đương nhiên. Không sai mới là lạ. Bao nhiêu cái accounts
đã tan nát trong forex market chỉ vì cái sĩ diện? Rất ít người nhận ra cái này
trong lúc trade. Điều mà người traders nên phân biệt giữa cái gọi là sĩ diện và
cái gọi là kiên nhẫn chờ đợi để market nó quay về. Nếu sau khi nhảy vào rồi,
thấy market hoàn toàn đi ngược lối mình suy luận. Những tin tức đưa ra, cộng
thêm cường độ của giá nhảy v...vvv...làm cho mình biết rằng mình đã sai. Đó là
lúc nên bỏ chạy. Còn nếu nhảy vào rồi, nhưng những lúc đầu tiên market chưa
hoàn toàn đi theo hướng mình mong muốn, và cái loss không to lắm. Market lúc đó
cũng chưa có một hướng đi dứt khoát thì rất có thể cái trade của mình cần chút
kiên nhẫn. Khả năng phân biệt được cái nào là cái nào và làm gì, tùy thuộc vào
kinh nghiệm cá nhân và sự nhạy bén về market của từng người.

( suu tam )